اسراف در مصرف، بلای جان کشور | روایت شهرآرانیوز از ناگفته‌های تلخ الگوی مصرف، به‌مناسبت روز ملی بهره‌وری
فراررسیدن یکم خرداد و روز ملی بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف، بهانه‌ای است تا برای یکبار هم که شده، اول یک سوزن به خودمان بزنیم. این‌بار قرار است از حقایق تلخی بگوییم که شاید در زندگی‌هایمان عادی شده باشد، اما براساس آمار‌های رسمی، مردم ایران را به یکی از بدمصرف‌ترین ملت‌های دنیا تبدیل می‌کند.
به گزارش شهرآرانیوز، تقریباً غیرممکن است در تاکسی و اتوبوس نشسته باشید و اظهارنظر‌های سیاسی و تحلیل‌های استراتژیک عامیانه به گوشتان نخورده باشد. اینکه مثلاً ژاپنی‌ها در فلان شاخص فرهنگی و آلمانی‌ها در بهمان شاخص اقتصادی خیلی پیشرفته‌تر از ما هستند، بدون تعارف در صدر محبوب‌ترین بحث‌های سیاسی و در متن دیدارها، گفت‌و‌گو‌ها و دورهمی‌هایمان قرار دارد. البته صحت‌وسقم این حرف‌ها سر جای خود قابل‌بررسی است، اما فراررسیدن امروز و نام‌گذاری آن به نام «روز بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف» در تقویم، بهانه‌ای است تا برای یکبار هم که شده، اول یک سوزن به خودمان بزنیم. احتمالاً این گزارش خیلی به مذاقتان خوش نیاید، چون به بهانه فرارسیدن اول خرداد قرار است از عادت‌های عجیب‌وغریبی بگوییم که البته در سبک‌زندگی‌هایمان عادی شده، اما براساس آمار‌های رسمی، مردم ایران را به یکی از اسراف‌کارترین و بدمصرف‌ترین ملت‌های دنیا تبدیل می‌کند. بالاخره بد نیست اگر در طول سال، حداقل یک روز هم جلوی آینه بایستیم و خودمان را ورانداز کنیم.
نیمی از برق و گاز کشور هدر می‌رود
سال‌هاست که قطع برق صنایع در تابستان و قطع گاز آن‌ها در زمستان، بی‌رو‌دربایستی اصلی‌ترین مانع رشد تولید و اشتغال‌زایی در این کشور است. حالا درست است که زیرساخت‌های تولید انرژی در دهه‌های اخیر نتوانسته‌اند خود را با رشد فزاینده مصرف همراه کنند و به اصطلاح مرسوم، ناترازی کنونی رهاورد سوء‌مدیریتی به گستردگی حداقل ۲۰ سال است، اما هرگز نمی‌توان انکار کرد که خود ما هم در بروز و تشدید چنین چالش بزرگی مقصر بوده‌ایم.
محمد سهامیان‌مقدم، رئیس کمیسیون انرژی انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: این یک واقعیت غیرقابل‌انکار است که ما واقعاً بدمصرفیم. شما ببینید همین الان ۴۰ درصد از برق تولیدشده در کشور فقط در شبکه توزیع و مصرف تلف می‌شود. ۱۰ درصد برق کشور هم که سهم ماینرهاست؛ درنتیجه بدون تعارف می‌توانیم بگوییم نصف برق تولیدشده در شبکه نیروگاهی ما اصلاً به دست مشترکان بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی نمی‌رسد!
وی می‌افزاید: درحال‌حاضر، فقط اتلاف انرژی در بخش ساختمان با ثبت رکوردی معادل ۴۸ درصد از مصرف گاز و ۴۰ درصد از مصرف برق به بیش از ۵۵ میلیارد دلار در سال رسیده است. دقت کردید چه شد؟ یعنی تقریباً نیمی از گاز بخش خانگی از ساختمان‌های ما هدر می‌رود و این یعنی فاجعه! برای درک بهتر ۵۵ میلیارد دلار اتلاف انرژی هم بد نیست بدانید کل بودجه دفاعی کشور در لایحه ۱۴۰۴ کمتر از ۱۱ میلیارد دلار بوده یعنی پنج برابر هزینه‌ای که ما برای دفاع از خودمان سرمایه‌گذاری می‌کنیم، فقط با اتلاف انرژی از ساختمان‌هایمان هدر می‌رود.
به گفته عضو هیئت‌رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی، ماجرا وقتی دردناک‌تر می‌شود که بدانیم جلوگیری از اتلاف انرژی و اصلاح الگوی مصرف به هزینه سرسام‌آوری هم نیاز ندارد و براساس یک طرح آزمایشی که سال گذشته در یک منطقه از شهر تهران انجام شد، فقط با نصب سامانه‌های مترینگ و ساب‌مترینگ برای اندازه‌گیری مصرف گاز، برق و آب، بیش از ۶۹ درصد کاهش مصرف گاز در زمستان به ثبت رسید.
۴۸ هزار میلیارد لیتر، آبی که از دست می‌رود
از برخوردارترین مناطق کلانشهر‌ها تا دورافتاده‌ترین روستاها، شاید دیگر هیچ‌کس در این کشور نباشد که با مفهوم «خشکسالی» و بحران آب بیگانه باشد. اگرچه همه ما با مشاهده ویدئو‌هایی از بی‌آبی روستا‌های سیستان و بلوچستان دلمان به درد می‌آید، اما نکته تلخ و متناقض ماجرا این است که از محرومیت هموطنانمان اندوهگین شویم درحالی‌که با شیر باز مسواک بزنیم و ظرف بشوریم، با فشار آب جلوی در خانه و مغازه را نظافت کنیم و به هر ترتیب، خودمان خواسته یا ناخواسته آب آشامیدنی و دردسترس را هدر بدهیم.
علی سیدزاده، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف شرکت آب و فاضلاب کشور نیز در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: امروزه هزینه تصفیه هر لیتربرثانیه آب آشامیدنی حدود ۳۰۰ میلیون تومان است درحالی‌که براساس مستندات موجود، تقریباً یک‌سوم آب در شبکه توزیع شهری و روستایی هدر می‌رود. به عبارت دیگر، از هر ۱۰۰ لیتر آبی که با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد تومانی وارد شبکه توزیع می‌شود، حدود ۳۳ لیتر یعنی معادل ۱۰ میلیارد تومان هدر می‌رود.
وی می‌افزاید: سالیانه بیش از ۳۲ میلیارد مترمکعب آب تصفیه‌شده از طریق نشت در شبکه‌های توزیع هدر می‌رود. علاوه بر این، ۱۶ میلیارد مترمکعب هم به‌دلیل انشعابات غیرمجاز از دست می‌رود که سرجمع این رقم می‌تواند مصرف سالیانه بیش از ۲۱ میلیون نفر را تأمین کند.
به گفته مدیرکل دفتر مدیریت مصرف شرکت آب و فاضلاب کشور، در اصلاح الگوی مصرف آب نیاز به مشارکت گسترده مردم وجود دارد، زیرا براساس برآورد‌های رسمی، هر یک درصد کاهش اتلاف آب به حدود ۲۲ همت سرمایه‌گذاری نیاز دارد؛ یعنی در کشور ما فقط در این حوزه به بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای جبران هدررفت آب نیاز است.
۳۷ میلیارد کیلوگرم دورریز مواد غذایی
خیلی از ما وقتی برایمان از مفاهیمی همچون بحران، چالش، ناترازی و اصلاح الگوی مصرف گفته می‌شود، بی‌اختیار به یاد مجلس، دولت، اسناد بالادستی و ساختار‌های کلان حاکمیتی می‌افتیم و از این غافلیم که یکی از مصادیق مهم و راهبردی بحران ناترازی مصرف، هر روز جایی در سفره‌هایمان پنهان شده است. حالا وقت صحبت از «نان» است.
شهاب بیشه‌سری، رئیس دفتر ملی امنیت غذایی، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز با اشاره به آماری خیره‌کننده از متوسط اسراف نان و موادغذایی در کشور می‌گوید: موضوع نان در سبد غذایی ایرانیان اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در کشور ما متوسط مصرف نان توسط اقشار مختلف مردم معادل ۱۸۰ کیلوگرم در سال و بیش از سه‌برابر متوسط جهانی است. با این حال، براساس شواهد دقیق، سالیانه بیشتر از ۳۰ درصد نان تولیدی در کشور دور ریخته می‌شود؛ یعنی حدود دو میلیارد کیلوگرم که همین حجم می‌تواند نیاز غذایی بیش از ۱۱ میلیون نفر را تأمین کند.
وی می‌افزاید: البته این موضوع منحصر در نان هم نیست و در بخش‌های دیگر همچون برنج، مواد پروتئینی و میوه‌جات نیز ضایعات سالیانه به حدود ۳۵ میلیارد کیلوگرم رسیده که به‌طور متوسط بیش از ۱۵ میلیارد دلار ارزش دارد. براساس آمار‌های موجود، در این بخش نیز دورریز سالیانه ما می‌تواند غذای ۱۵ میلیون نفر را تأمین کند و در نتیجه سرجمع هدررفت مواد غذایی در ایران، خودش به اندازه نیاز غذایی ۲۶ میلیون نفر است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
